Door de eeuwen heen is de Bijbelse figuur Maria Magdalena in de westerse christelijke kunst, volksverhalen en passiespelen (toneelvoorstellingen over het lijden van Jezus Christus, zoals tegenwoordig bijv. The Passion) vaak onterecht neergezet als een berouwvolle of boetvaardige prostituee. Ze werd veelal met (hele lange) losse haren, soms behaard en/of halfnaakt afgebeeld, toentertijd symbolen voor een slecht en losbandig leven. Er is dikwijls een doodshoofd aanwezig dat staat voor de vergankelijkheid van het aardse leven. In een andere veelvoorkomende scène wast/zalft ze Jezus' voeten of houdt ze een vaatje of kruikje olie in haar hand om dit te symboliseren. Er zijn ook veel werken te vinden waarop ze knielend aan de voet van het kruis van Jezus te zien is.
Het beeld van Maria Magdalena als zondares of prostituee is echter nergens terug te vinden in de Bijbelse Evangeliën of Apocriefen, ook wel Nag Hammadigeschriften genoemd (dit zijn niet erkende of niet als waar beschouwde geschriften die niet in de Bijbel zijn opgenomen), net zomin als dat ze Jezus' voeten gezalfd of gewassen zou hebben.
De Evangeliën
In de Evangeliën komen wel zeven Maria's voor, waarvan Maria, de moeder van Jezus, Maria van Bethanië ⃰,de zus van Lazarus en Maria Magdalena de bekendste zijn. Er wordt nergens vermeld dat Maria Magdalena Jezus' voeten gewassen of gezalfd zou hebben. Er wordt wel verhaald over twee andere vrouwen, Maria van Bethanië (Johannes 12:3) en een onbekende zondares (Lucas 7: 36-40) die Jezus' voeten met olie zalfden.
Maria Magdalena, waarschijnlijk vernoemd naar haar woonplaats Magdala, wordt op een aantal manieren genoemd in de Bijbel:
➤Jezus zou demonen of boze geesten uit haar gedreven hebben (Lucas 8:2). Waarom dit nodig was, wordt nergens vermeld. Jezus deed dit bij heel veel mensen, het uitdrijven van demonen maakte deel uit van het verspreiden van de boodschap.
➤Als één van de discipelen van Jezus (in het Evangelie van Lucas)
➤Knielend bij het kruis van Jezus (Johannes 19:25)
➤Als eerste getuige van Jezus' wederopstanding uit de dood en boodschapper (in het Evangelie van Mattheüs, Marcus en Johannes). In het Evangelie van Johannes wordt beschreven hoe ze getuige was van Jezus' wederopstanding en dat ze van Jezus de opdracht kreeg om de boodschap te verspreiden dat hij uit de dood was opgestaan. Dit benadrukt haar belang voor het christendom en de beroemde Italiaanse filosoof en theoloog Thomas van Aquino (1225-1275) noemde haar om deze reden 'Apostel der Apostelen'.
⃰ Volgens sommige deskundigen zijn er aanwijzingen dat Maria van Bethanië dezelfde persoon is als Maria Magdalena. Volgens een onderzoek gepubliceerd in Harvard Theological Review zouden de zussen Maria en Martha van Bethanië eigenlijk één en dezelfde persoon zijn geweest, namelijk Maria Magdalena. Er zou sprake zijn van een samenzwering om de rol van Maria Magdalena te minimaliseren.
De apocriefe of gnostische geschriften
In een aantal apocriefe of gnostische geschriften, waaronder het Evangelie van Maria Magdalena en het Evangelie naar Filippus wordt Maria beschreven als de favoriete discipel en vertrouweling van Jezus en leidt dit zelfs tot jaloezie bij de andere discipelen, Petrus in het bijzonder. In het Evangelie van Maria Magdalena neemt ze na Jezus' wederopstanding zelfs de leiding op zich als de andere apostelen bang zijn om de boodschap te verspreiden, wat tot jaloezie bij Petrus leidt.
Paus Gregorius I en de beeldvorming van Maria Magdalena
Paus Gregorius I, ook wel de Grote genoemd, zorgde er in een preek voor dat er uiteindelijk maar twee Maria's overbleven: de maagd Maria, moeder van Jezus en Maria Magdalena, de prostituee, zondares en vereenzelviging van het vrouwelijke kwaad. Deze onterechte interpretatie zou eeuwenlang het beeld van Maria Magdalena bepalen. Pas in 1969 heeft de Katholieke Kerk verklaard dat Maria Magdalena geen prostituee was.
Berouwvolle Maria Magdalena, door Titiaan (ca. 1565)
Berouwvolle Maria Magdalena, door El Greco (1585-1590)
Boetvaardige Maria Magdalena, door Artemisia Gentileschi (ca. 1616)
Berouwvolle Maria Magdalena, door José de Ribera (1641)
Maria Magdalena zalft de voeten van Jezus, door een onbekende kunstenaar (ca. 1503)
Maria Magdalena met een vaatje olie, door Jan van Scorel (ca. 1530)
Maria Magdalena met een vaatje olie, door Angelo Bronzino (ca. 1565)
Maria Magdalena wast de voeten van Jezus, door Jacob Herreyns I (18e eeuw)
Maria Magdalena zalft of wast de voeten van Jezus, door James Tissot (tussen 1884 en 1896)
Jezus aan het kruis met de maagd Maria, Heiligen Johannes en Maria Magdalena, door Niccolò di Pietro Gerini (begin 15e eeuw)
Maria Magdalena knielend aan de voet van het kruis, door Luca Signorelli (1500-1505)
De Kruisiging van Jezus, met knielende Maria Magdalena, door Jacob Neefs (17e eeuw)
Maria Magdalena aan de voet van het Kruis, door Eugène Delacroix (1829)
Jezus verschijnt aan Maria Magdalena, door Giotto di Bondone (ca. 1320)
Christus verschijnt aan Maria Magdalena, door Juan de Flandes (ca. 1500)
Jezus verschijnt aan Maria Magdalena en zegt: "Raak mij niet aan'' (Noli me tangere), door Hans Holbein (1524)
Jezus en Maria Magdalena bij de graftombe, door Rembrandt (1638)
Maria Magdalena is getuige van de wederopstanding van Jezus, door Alexander Ivanov (1835)
Tenhemelopneming Maria Magdalena, door Silvestro dei Gherarducci (14e eeuw)
Beeld van Maria Magdalena in de St. Johannes Kerk in Torún, Polen (14e eeuw)
De Hemelvaart van Maria Magdalena, door Jan Polack (15e eeuw)
Lees ook:
- Vrouwenlisten, Weibermacht of de Macht van de Vrouw in de Kunst
- Het verhaal van Pasen in 20 beroemde kunstwerken
- Hemelvaart in de kunst
- Pinksteren in 15 kunstwerken
- Het Kerstverhaal in 12 Vlaamse en Nederlandse kunstwerken
- De onbijbelse voorstelling van Jezus' geboorte in een stal met dieren
- De Verzoeking van de Heilige Antonius
- Donkere mensen in de christelijke kunst van de middeleeuwen
- De doodstraf door kruisiging
Bronnen:
BBC. (2011, 20 juli). Mary Magdalene, the
clichés. Geraadpleegd van
http://www.bbc.co.uk/religion/religions/christianity/history/marymagdalene.shtml
Carroll, J. (2006, juni). Who Was Mary
Magdalene? Geraadpleegd van
https://www.smithsonianmag.com/history/who-was-mary-magdalene-119565482/
Gotera, J. (z.j.). Biblical Myth Debunked?
'Mary Magdalene Was Not a Prostitute'. Geraadpleegd op 19 april 2017, van
https://www.christianpost.com/news/biblical-myth-debunked-mary-magdalene-was-not-a-prostitute-181003/
Lee, D. (2018, maart). Friday essay: who was
Mary Magdalene? Debunking the myth of the penitent prostitute. Geraadpleegd van
https://theconversation.com/friday-essay-who-was-mary-magdalene-debunking-the-myth-of-the-penitent-prostitute-92658
Wikipedia. (z.j.). Mary Magdalene.
Geraadpleegd op 15 maart 2018, van https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Magdalene
Beeld Maria Magdalena:
By UnknownPko (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html), CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/), CC BY 2.5 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.5), CC BY 2.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/2.0) or CC BY 1.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/1.0)], via Wikimedia Commons
Gravure Jacob Neefs:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_crucifixion_of_Christ._Line_engraving_Wellcome_L0073760.jpg, See page for author [CC BY 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0)], via Wikimedia Commons
Schilderij inleiding: door Hugues Merle (1868)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.