In de periode rond Sinterklaas is er altijd veel discussie over hoe de figuur Zwarte Piet is ontstaan en of deze racistisch is. In Amerika verscheen er zelfs een documentaire over Zwarte Piet, Blackface. Eén van de theorieën is dat Zwarte Piet een afgeleide is van de zwarte page die in vroegere tijden welgestelde lieden vergezelde en op vele portretten is afgebeeld. Vanaf het midden van de vijftiende eeuw was het in de welgestelde kringen van Europa, met name in Nederland en Engeland, in de mode om een Afrikaanse (kind)slaaf als page of bediende in bezit te hebben en ermee geportretteerd te worden. Dit verschijnsel is vergelijkbaar met de in die tijd heersende mode om met een hond geportretteerd te worden.
Alhoewel de meeste pages slaven waren, gold dat niet voor allemaal. Soms werden vrije Afrikaanse families naar het hof gehaald om zo zwarte kinderen in dienst te kunnen nemen. Deze zwarte bediendes waren modieus gekleed en droegen de fijnste stoffen zoals zijde, kant en satijn en vergezelden hun eigenaar of baas naar velerlei openbare gelegenheden. Hoe zwarter de huid, hoe meer ze in de smaak vielen. De vrouwen van stand wilden door de aanwezigheid van hun zwarte page hun eigen witte huidskleur benadrukken. Een witte huidskleur werd in die tijd namelijk als een teken van schoonheid en puurheid beschouwd.
Hier een greep uit de vele portretten met zwarte pages of bediendes. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Margaretha van Raephorst, echtgenote van
Cornelis Tromp: Jan Mijtens, 1668
|
Detail van een groepsportret
van de schutters van Wijk VIII
in Amsterdam:
Bartholomeus van der Helst, ca. 1639-1643
|
Anna
van Denemarken, gemalin van koning James VI en I van Engeland, Schotland en
Ierland: Paul van Somer, 1617
|
Het
toilet van Venus: Peter Paul Rubens, 1613-1614
|
Engelse
Admiraal Paul Henry Ourry: Joshua Reynolds, 1748
|
Een
portret van Laura Dianti,minnares van hertog Ferrara: Titiaan, ca. 1523
|
Lady
Grace Carteret, gravin van Dysart, met een kind: John Giles Eccardt, ca.
1740
|
Christiaan
VI, koning van Denemarken en Noorwegen, eerste helft 18e eeuw
|
Portret
van twee kinderen als jagers: Nicolaes van Helt Stockade, 17e eeuw
|
Keizerin
Catharina de Grote: naar Georg Christoph Grooth, midden 18e eeuw
|
Portret
van een man in harnas met twee pages: Paris
Bordon, 16e eeuw
|
Elena
Grimaldi,vrouw van Markies Nicola Cattaneo: Anthony van Dyck, 1623
|
Brieflezende jonge vrouw met een
zwarte page: Michiel van Musscher, 1670
|
Hertogin en Abdis Franziska Christine von
Pfalz-Sulzbach met Ignatius Fortuna:
Johann Jakob Schmitz (tweede helft 18e
eeuw)
|
![]() |
Tsarina
Elisabeth van Rusland
(dochter
van Catharina I):
Georg
Christoph Grooth, 1743
|
Charlotte
van Brunswijk, vrouw van prins (tsarevitsj)Aleksej Petrovitsj
Romanov: Johan Paul Ludden, 1728
|
Maria
van Nassau, prinses van Oranje, dochter van prins Frederik
Hendrik: Johannes Mijtens, ca. 1665
|
Tsaar
Peter de Grote, met de page Abraham Hannibal (werd later een edelman
en generaal): Gustav von Mardefeld, ca. 1707
|
Familiegroep
met een zwarte man:Willem Cornelisz. Duyster, 1631-1633
|
Kapitein Lord
George Graham in zijn scheepscabine: William Hogarth, ca. 1746
|
Erfprins
Frederik Lodewijk van Württemberg en zijn vrouw Henriette Marie van
Brandenburg-Schwedt: Antoine Pesne, ca. 1716
|
Taste
in High Life, een Engelse satire op de adel door William Hogarth, 1742
|
Koningin
Charlotte van het Verenigd Koninkrijk,
gemalin van koning George III: Johann Georg Ziesenis der Jüngere,
1761
|
William Feilding, eerste graaf van
Denbigh:
Anthony
van Dyck, 1633-1635
|
Een
familieportret:
Frans
Hals, ca. 1648
|
Portret
van Poolse prinses Tekla Róża Radziwiłł:
kunstenaar
onbekend, ca. 1720
|
Jonge
vrouw die in een spiegel
kijkt,vastgehouden
door een
zwarte
bediende: Philips Koninck, 1666
|
Louise de Kérouaille, Hertogin van
Porstmouth, minnares van koning Charles II van Engeland: Pierre Mignard, 17e
eeuw
|
Een gravure van een rijke vrouw met haar
zwarte bediende: Charles Heath, 1830
|
Koning Jan III Sobieski van Polen
met zwarte bediende:kunstenaar onbekend, ca.1680
|
Twee meisjes met hun zwarte bediende: Joseph
Wright, 1770
|
Adriaan van Bredehoff en zijn zwarte bediende Tabo Jansz (later bekend als Adriaan de Bruijn): Nikolaas Verkolje (18e eeuw)
|
|||
- Het zwarte verleden: Donkere mensen in de christelijke kunst van de middeleeuwen
- Het zwarte verleden: Slavenopstanden in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
- Op ontdekkingsreis in de Surinaamse slavenregisters
- Gerrit Schouten: De eerste bekende Surinaamse kunstenaar (1779-1839)
- De eerste moslim in Amerika: de Nederlandse kolonist Anthony Janszoon van Salee
- Nederland immigratieland
- Het legendarische leven van Sinterklaas en de Kerstman in de kunst
- De onbijbelse voorstelling van Jezus' geboorte in een stal met dieren
- Hollandse meesters uit de collectie van het Britse koningshuis
- De edelsteen lapis lazuli: kunstwerken met ultramarijn
- De sensationele ontsnapping van Henry 'Box' Brown
__________________________________________________________________________
Bronnen
- Black Presence. (z.j.). Servants, Ayahs and Alternative Employment. Geraadpleegd van http://www.nationalarchives.gov.uk/pathways/blackhistory/work_community/servants.htm
- Kelly, N., Rees, R., & Shuter, J. (1998). The Making of the United Kingdom and Black Peoples of the Americas. Portsmouth, Verenigd Koninkrijk: Heinemann.
- Victoria and Albert Museum. (z.j.). Africans in Medieval & Renaissance Art: Servant and Attendant. Geraadpleegd van http://www.vam.ac.uk/content/articles/a/africans-in-medieval-and-renaissance-art-servant-and-attendant/
- Wikipedia. (z.j.). Page (servant). Geraadpleegd op 24 november, 2015, van https://en.wikipedia.org/wiki/Page_(servant)
- The Walters Art Museum. (2012). revealing the African Presence in Renaissance Europe. Geraadpleegd van http://thewalters.org/assets/pdf/revealing-the-african-presence-in-renaissance-europe.pdf
- Afbeelding page/slavenjongen met halsband: Door Shanker Pur (Eigen werk) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons
- Gravure Charles Heath: See page for author Fæ [CC BY 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0)], via Wikimedia Commons
Geen opmerkingen:
Een reactie posten