Greep uit de artikelen

donderdag 12 november 2015

Shunga: eeuwenoude erotische kunst uit Japan

In navolging van het Londense British Museum was in 2015 in het Eisei Bunko Museum te Tokio een tijdelijke expositie van Japanse erotische kunst uit de Edoperiode, shunga, te zien. Shunga, lange tijd verboden in Japan, wordt beschouwd als de oorsprong van de Japanse manga en anime. In Japan is shunga tot vandaag de dag nog taboe: voordat de expositie in het Eisei Bunko Museum te zien was, waren de organisatoren door tien andere musea afgewezen.  




Shunga

Shunga betekent lente-afbeeldingen. Lente is in het Japans een ander woord voor geslachtsgemeenschap. Shunga-kunstwerken zijn erotische afbeeldingen in de vorm van schilderijen, boeken en houtsnijkunst. Deze zijn ook wel bekend als kussenafbeeldingen. Na een overvloed aan buitenlandse invloeden sloot Japan zich in de Edoperiode (de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw) af van de buitenwereld, omdat invloed van buitenaf als schadelijk voor het land en de cultuur werd beschouwd. In deze tijd, waarin Japan zich op het gebied van cultuur in zichzelf keerde, werd de houtsnijkunst populair. Kleurrijke afbeeldingen van vrouwen, worstelaars, planten, dieren en erotica werden in deze tijd populair. Deze afbeeldingen worden ukiyo-e (afbeeldingen van de zwevende wereld) genoemd. Shunga was een subcategorie van ukiyo-e. Door de introductie van de houtsnijkunst, werd de erotische kunst voor alle lagen van de bevolking beschikbaar. Nu konden de afbeeldingen namelijk in groten getale geproduceerd worden. Hiervóór was erotische kunst alleen voor de elite beschikbaar.

Verhalen met erotiek en humor

Shunga is een mix van expliciete erotiek, humor (daarom werd het ook wel warai-e, lachende afbeeldingen, genoemd) en korte verhalen. Opvallend is, dat in tegenstelling tot westerse expliciete afbeeldingen, de personages vrijwel altijd kleren aanhebben. Dit is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat het in Japan voor mannen en vrouwen normaal was om elkaar naakt te zien in de openbare badhuizen. Hierdoor was compleet naakt simpelweg niet meer zo aantrekkelijk. Daarnaast worden de geslachtsdelen door de kleding benadrukt en worden ze vaak uitvergroot en overdreven afgebeeld.

 Zowel mannen als vrouwen zouden shunga in hun bezit hebben gehad. Er werden zelfs afbeeldingen specifiek voor het vrouwelijke publiek gemaakt. Beroemde ukiyo-e en shunga-kunstenaars waren Katsushika Hokusai (1760-1849), Kitagawa Utamaro (ca. 1753-1806) en Utagawa Kunisada (1786-1865). Het beroemdste shunga-kunstwerk is De droom van een vissersvrouw van Katsushika Hokusai, waar een vrouwelijke parel- en zeeoorduikster, ook wel ama genoemd, te zien is die de liefde bedrijft met een inktvis.

De voorloper van de hedendaagse manga en anime

Shunga bestaat meestal uit afbeeldingen van mannen vrouwen, maar er zijn ook afbeeldingen met lesbische en homoseksuele scènes en orgieën. Deze afbeeldingen schijnen zelfs als handboek te zijn gebruikt voor onervaren jonge mannen en vrouwen. Shunga kan als voorloper van de populaire manga en anime (waaronder hentai) gezien worden. In 1722 kwam er een verbod op shunga in boeken. Hierna werd shunga in het geniep geproduceerd.

Shunga werd in de ban gedaan

In de 19e eeuw en 20e eeuw verdween deze vorm van kunst. In de Meijiperiode (vanaf de tweede helft van de 19e eeuw) stelde Japan zich weer open voor de buitenwereld en wilden de autoriteiten het land zoveel mogelijk naar "beschaafd" westers model kneden en het feodale verleden zoveel mogelijk uitbannen. Shunga werd als obsceen betiteld. Dit leidde tot de inbeslagname en vernietiging van duizenden shunga-kunstwerken. Ondanks de toenemende censuur tijdens deze periode werden er massaal shunga-afbeeldingen in klein formaat (mame-ban) gedrukt voor de Japanse soldaten. Deze afbeeldingen kenmerken zich door een veel grovere weergave van de seksuele handelingen en het feit dat de vrouw werd afgebeeld als een passieve speelbal van de seksueel agressieve man.

 Tegelijkertijd werd shunga door westerse kunstenaars zoals Toulouse-Lautrec, Rodin en Picasso (deze schilderde zijn eigen versie van De droom van een vissersvrouw) ontdekt. In Japan is shunga tot vandaag de dag nog taboe: voordat de expositie in het Eisei Bunko Museum te zien was, waren de organisatoren door tien andere musea afgewezen. 

 De expositie was eind 2016 voor het eerst in Europa te zien in het MAK (Museum für angewandte Kunst) in Wenen, Oostenrijk. 


Nieuwsgierig geworden naar de parelduiksters van Japan? Lees dan:
Of kijk naar dit filmpje over de parelduiksters, ama, in Japan:



Of Lees:


________________________________________________________________

 Bronnen:

























Gepost door op
Locatie: Japan

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.

Abonneren op: Reacties posten (Atom)