Greep uit de artikelen

vrijdag 21 oktober 2016

Hatsjepsoet, de lang verborgen koningin van Egypte

Hatsjepsoet was een controversiële en invloedrijke koningin. Ze had ongehoord veel macht voor een vrouw en eigende zich alle titels en voorrechten van een farao toe. Ze heeft meer dan 20 jaar geregeerd en is daarmee de langst regerende vrouwelijke farao. Ze is eeuwenlang verborgen gebleven. Na haar dood werd bijna alles wat aan haar herinnerde vernietigd en vernield. Pas in 1822 werd deze bijzondere koningin herontdekt. Door de ontcijfering van het hiëroglifische schrift konden de hiërogliefen in haar dodentempel gelezen worden.





Regentes
Hatsjepsoet was de dochter van farao Thoetmosis I en zijn vrouw, koningin Ahmose. Hatsjepsoet betekent "eerste onder de edele vrouwen". Ze trouwde op twaalfjarige leeftijd met haar waarschijnlijk nog jongere halfbroer Thoetmosis II. In 1492 voor Christus volgde Thoetmosis II zijn vader als farao op. Hatsjepsoet werd toen koningin. Ze kreeg één dochter, Neferure. Rond 1479 stierf Thoetmosis II op jonge leeftijd. Zijn zoon Thoetmosis III, verwekt bij een van zijn bijvrouwen, werd zijn troonopvolger. Aangezien zijn zoon nog een klein kind was, werd door een raad beschikt, dat Hatsjepsoet zijn regentes werd.


Vergroting van de macht
In de eerste jaren van haar regentschap was ze een conventionele heerser. Na zeven jaar werd ze echter farao, met alle titels en voorrechten die erbij hoorden. Dit was ongehoord voor een vrouw. Ze ging hiermee tegen alle conventies in. Ze werd nu samen met Thoetmosis III medeheerser van Egypte. Tot nu toe werd ze afgebeeld als een typische koningin, met een vrouwelijk lichaam, vrouwelijke kleding en regalia (kroonjuwelen). Toen ze echter Farao werd, was een geleidelijke overgang zichtbaar van een vrouwelijk lichaam met mannelijke regalia naar een mannelijke farao met een baard, mannelijke regalia, kleding en spieren. Dit was een symbolische manier om te laten zien dat ze een zeer hoge status had. Ze noemde zichzelf ook wel de vrouwelijke valk. Om haar macht kracht bij te zetten, beweerde ze dat ze van goddelijk komaf was door de vereniging van haar moeder met de god Amon. Hierover zijn in haar dodentempel ook hiërogliefen te zien.


Hatsjepsoets motieven
De meningen over de reden waarom ze haar macht had vergroot, lopen uiteen. Vroegere historici waren vooral van mening dat ze gedreven werd door ongebreidelde ambitie. Er gaan nu stemmen op dat er een machtsstrijd gaande was met een andere tak van de familie. Ze zou de positie van haar stiefzoon hebben willen veiligstellen. Ze werd gesteund door een trouwe groep ambtenaren die sleutelposities in de regering bezaten. De meest prominente onder hen was Senenmoet, de architect en toezichthouder van al de koninklijke bouwwerken en leraar van haar dochter Neferure. Door sommigen wordt gesuggereerd dat ze minnaars waren. Dit is echter niet op feiten gestoeld.


Afbeelding van de expeditie naar Poent in Hatsjepsoets
dodentempel
Verloop van Hatsjepsoets regeringsperiode
Hatsjepsoets regeringsperiode werd getekend door vrede en haar buitenlands beleid was eerder gericht op handel dan oorlog.
Scènes op de muur van haar dodentempel wijzen echter wel op een kleine succesvolle militaire operatie in Nubië. Meer scènes gaan echter over de handelsexpeditie naar Poent waar ze opdracht toe had gegeven. Ze zou op dit idee zijn gekomen door middel van een orakel van de god Amon. Poent was een handelscentrum aan de oostkust van Afrika, in de buurt van Eritrea, Ethiopië en Zuid-Soedan. Dit land had producten die gewild waren bij de Egyptenaren, zoals kruiden, goud, ivoor, dierenhuiden, bavianen (deze werden als heilig beschouwd), ebbenhout en mirre. Vele scènes over deze expeditie zijn nog te zien in haar dodentempel. Na haar dood zijn echter ook vele scènes vernietigd.

Bouwprojecten
Nadat ze farao was geworden, zette Hatsjepsoet vele bouwprojecten van haar vader voort. Veel bouwprojecten bevonden zich in en om de stad Thebe. Eén van deze projecten waren vier granieten obelisken ter ere van de god Amon in Karnak. Twee hiervan zijn volledig verdwenen. Ze liet ook veel tempels repareren om in de gunst van de priesters te komen. Haar grootste prestatie op bouwgebied was haar dodentempel (Djeser-Djeseru) in Deir el-Bahri (een complex van dodentempels). Deze was ontworpen door de architect Senenmoet. Hier zijn vele scènes uit de regeerperiode van Hatsjepsoet te zien.


Hatsjepsoets dodentempelcomplex
Het einde van Hatsjepsoets regeringsperiode
Aan het einde van haar ruim 20-jarige regeringsperiode gaf Hatsjepsoet haar stiefzoon steeds meer zeggenschap in regeringszaken. Ze stierf rond 1458 voor Christus. De omstandigheden rond haar dood zijn niet duidelijk. Ze werd in de Vallei der Koningen begraven.

Thoetmosis III regeerde hierna nog 33 jaar lang als farao. Hij zou alle sporen van haar regeerperiode hebben vernietigd en haar hebben verwijderd van de officiële koningenlijst. Hij verving haar naam op monumenten door die van haar vader, man of hemzelf.
Dit deed hij waarschijnlijk om te verhullen dat er ooit een vrouw had geregeerd. Pas in 1822 werd haar bestaan ontdekt door de ontcijfering van de hiërogliefen in haar dodentempel. Men begreep eerst niet waarom de afgebeelde mannelijke farao's een vrouwelijke naam hadden. Later werd dit duidelijk.

In 1903 werd Hatsjepsoets sarcofaag gevonden, maar deze was, 
zoals de meeste sarcofagen in de Vallei der Koningen, leeg. In 2007 heeft men een mummie ontdekt waarvan men aanneemt dat het Hatsjepsoet is. Volgens onderzoek zou ze rond de 50 zijn geweest, kalende, aan suikerziekte hebben geleden en zwarte en rode nagellak hebben gedragen. Haar mummie is te bezichtigen in het Museum der Egyptische oudheden in Caïro.

Bronnen:




Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.