Greep uit de artikelen

vrijdag 18 december 2020

De invloed van de Nederlandse Sinterklaas op de Kerstman of Santa Claus in Amerika

Afbeelding uit het boek Knickerbocker's History of New York
door illustrator Edward Winsor Kemble (1894)

De zeventiende-eeuwse Nederlandse geschiedenis van New York, vroeger Nieuw-Amsterdam geheten, was in de negentiende eeuw nagenoeg in de vergetelheid geraakt. Na de Amerikaanse burgeroorlog ontstond er, mede door maatschappelijke ontevredenheid, een heropleving en verheerlijking van de Nederlandse wortels van New York.

De bekende schrijver Washington Irving, vooral bekend van het verhaal The Legend of Sleepy Hollow, publiceerde op 6 december 1809 onder het pseudoniem Diedrich Knickerbocker het fictieve satirisch historische boek Knickerbocker’s History of New York waarin een kleurrijk (en fantasievol) beeld van de cultuur en gebruiken van de zeventiende-eeuwse Nederlandse kolonisten (wegens hun pofbroeken ook wel Knickerbockers genoemd) werd gegeven, waaronder de viering van Sint Nicolaas. Hierin vermeldt hij o.a. dat Sint Nicolaas de patroonheilige van Nieuw-Amsterdam was en dat de Nederlandse kolonisten te ere van deze heilige een kerk oprichtten en elk jaar op de avond van Sint Nicolaas sokken bij de haard hingen die de volgende dag miraculeus gevuld waren, vooral bedoeld voor de kinderen. Hij vermeldt ook dat Sint Nicolaas werd afgebeeld met een breedgerande hoed, een pofbroek (knickerbocker) en met een lange pijp in zijn mond, een soort afspiegeling van de zeventiende-eeuwse Nederlandse Amerikanen. 's Avonds reed hij in zijn kar vrolijk tussen de toppen van de bomen door en over de daken van de huizen in Nieuw-Amsterdam, af en toe haalde hij prachtige cadeaus uit de zakken van zijn rijbroek om ze door de schoorstenen van zijn lievelingen te gooien.


Het Historische Genootschap van New York werd in 1804 opgericht door handelaar en filantroop John Pintard. In 1809 werd zijn vriend Washington Irving lid van het Genootschap. In 1810 stelde Pintard in een pamflet voor om Sint Nicolaas de beschermheilige te maken van de stad New York en van het Historische Genootschap. Pintard zelf vierde jaarlijks het Sint-Nicolaasfeest, wat zeer uitzonderlijk was, aangezien heiligenverering in het Puriteinse Amerika werd afgekeurd. In 1810 hield het Historische Genootschap voor het eerst een diner ter ere van Sint Nicolaas. De kunstenaar Alexander Anderson kreeg de opdracht een afbeelding van de heilige te maken. Op de afbeelding (Sancte Claus goed heylig man) is te zien dat Sint Nicolaas (Sancte Claus) nog steeds als een heilige werd afgebeeld, maar dat het geven van cadeautjes centraal staat: de kinderen hebben kousen opgehangen bij de (typisch Nederlandse) haard met theepot en een bord met wafels. Onder de afbeelding staat een Sinterklaasgedicht dat zowel in het Nederlands als in het Engels is geschreven:


Sancte Claus, goed heylig man!                                    
Trek uwe beste Tabaert aen,
Reiz daer mee na Amsterdam,
Van Amsterdam na Spanje,
Daer Appelen van Oranje,
Daer Appelen van granaten,
Die rollen door de Straaten.
Sancte Claus, myn goede Vriend!
Ik heb U allen tyd gedient,
Wille U my nu wat geven,
Ik zal U dienen alle myn Leven.

Saint Nicholas, good holy man! 
Put on the Tabard, best you can, 
Go, clad therewith, to Amsterdam, 
From Amsterdam to Hispanje, 
Where apples bright of Oranje, 
And likewise those granate 
surnam’d. Saint Nicholas, my dear good friend! 
To serve you ever was my end, 
If you will, now, me something give, 
I’ll serve you ever while I live.






Op deze illustratie uit Harper’s New Monthly Magazine van maart 1881 is te zien hoe een Nederlands kolonistengezin in New York op Nieuwjaarsavond Sinterklaasliedjes zingt. Het gebruik om Sinterklaas op Nieuwjaarsavond te vieren, was waarschijnlijk overgenomen van de Engelse kolonisten bij wie het toentertijd de traditie was om met Nieuwjaar cadeautjes te geven. Dit gebruik duurde tot 1847.

Lees ook:
Het oudste geïllustreerde Amerikaanse Kerstgedicht: 'Old Santaclaus with much delight' (1821)
__________________________________________________________________________________________________________________
Bronnen:
Irving, W. (1894). Knickerbocker’s History of New York. Geraadpleegd van https://archive.org/details/knickerbockershi01irvi94/page/n399
St. Nicholas Center. (z.d.). Origin of Santa. Geraadpleegd op 23 november 2019, van https://www.stnicholascenter.org/who-is-st-nicholas/origin-of-santa
The Museum of Unnatural Mystery. (2019). AKA Santa Claus. Geraadpleegd op 23 november 2019, van http://www.unmuseum.org/santa.htm

Wikipedia . (z.d.). John Pintard. Geraadpleegd op 23 november 2019, van https://en.wikipedia.org/wiki/John_Pintard



Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.