‘De Insecten vieren Kerst’, een kerstanimatie uit 1913 door de animatiepionier Władysław Starewicz

Władysław Starewicz (1882-1965) was een Pools-Russische animatiemaker en animatiepionier. Hij is verantwoordelijk voor de eerste poppenanimatie ooit, ‘‘Lucanus Cervus’ uit 1910. Hij was een amateur-entomoloog en de personages van zijn films waren vaak insecten.

In 1910 werd hij tot directeur benoemd van het Natuurhistorische Museum in Kaunas, Litouwen. Hij maakte 4 live action filmpjes voor het museum. Geïnspireerd door het filmpje ‘Les allumettes animées’ (De geanimeerde lucifers) van animatiepionier Emile Cohl, besloot hij stop-motion filmpjes met dode insecten te gaan maken. De pootjes werden vervangen door ijzerdraadjes die met was aan de lichaampjes waren bevestigd. Hij maakte in 1910 het stop-motionfilmpje ‘Lucanus Cervus’ (Het Gevecht van de Vliegende Herten), de eerste poppenanimatie ooit. Doordat de insecten en andere dieren er zo realistisch uitzagen, maakte hij grote indruk in binnen- en buitenland,. Heel veel mensen dachten dat de insecten leefden. Een recensent merkte zelfs op dat de trainer van de dieren wel een magische gave en een groot uithoudingsvermogen moest hebben. In deze periode, de begintijd van de cinema en animatie, werd hij door het publiek als een soort tovenaar beschouwd. In 1911 verhuisde hij naar Moskou waar hij voor de filmstudio van producent Aleksandr Khanzhonkov ging werken. Hij maakte grotendeels animaties met dode dieren. De in 1912 gemaakte film 'De Mooie Leukanida' (Prekrasnaya Lyukanida), de eerste poppenanimatiefilm met een plot, werd internationaal geprezen. Men beschouwt ‘De Wraak van de Cameraman’ als één van zijn vroegste meesterwerken. In dit melodrama spelen insecten de hoofdrol. Het gaat over de romantische verwikkelingen van meneer en mevrouw Zhukov die er allebei buitenechtelijke verhoudingen op na houden. Starewicz had een afkeer van de schattige wezens en zoete moraal van Disney en sloeg herhaalde aanbiedingen om voor hem te komen werken af. Na de Russische Revolutie ontvluchtte Starewicz Rusland en vestigde zich in Parijs. Hier zou hij animaties maken met een nog grotere verscheidenheid aan dieren en poppen. In totaal heeft Starewicz zo’n 100 films gemaakt, waarvan er 40 van bewaard zijn gebleven. Bekende hedendaagse regisseurs, zoals Terry Gilliam (de film ‘The Fantastic Mr. Fox’ is geïnspireerd door Starwicz’ werk), Wes Anderson, Tim Burton en de gebroeders Quay worden tot zijn fans gerekend.

Het Verhaal: Een Vadertje Kerst-decoratie komt tot leven en daalt neer uit de kerstboom. Hierna gaat Vadertje Kerst/Vadertje Vorst (een mythische figuur in Rusland die op de Kerstman lijkt) naar het bos om een bezoekje te brengen aan de dieren, met name de insecten, en ze te verblijden met een kerstboom en cadeautjes.