Waar kan ik gratis afbeeldingen, plaatjes of foto's downloaden en waar moet ik dan op letten?

Hij lijkt heel makkelijk om een afbeelding van het Internet te halen en te gebruiken voor van alles en nog wat. Wat veel mensen echter niet beseffen is dat dit niet zomaar mag. Als je een afbeelding alleen maar voor eigen gebruik of voor schoolwerk wilt downloaden, is het geen enkel probleem. Het wordt echter een andere zaak als je er in het openbaar (sociale media, internet, filmpjes e.d.) iets mee wilt doen. De afbeeldingen zijn door iemand gemaakt en auteursrechtelijk beschermd. Dit betekent dat je een afbeelding niet zomaar voor openbare en/of commerciële doelen mag gebruiken. Soms is een afbeelding gratis, maar zijn hier een aantal voorwaarden aan verbonden. Hier een tutorial waar je op moet letten bij het gebruik van een afbeelding en vijf betrouwbare websites waar je gratis afbeeldingen, al dan niet tegen bepaalde voorwaarden, kunt downloaden. 

1. Pixabay

Pixabay heeft een grote collectie auteursrechtvrije afbeeldingen. Gebruikers kunnen ook bijdragen aan de collectie. Alle afbeeldingen en video's op Pixabay zijn vrijgesteld van copyrights onder Creative Commons CC0. Je mag ze dus downloaden, aanpassen, verspreiden en royalty-free gebruiken waarvoor je maar wilt, zelfs in commerciële toepassingen. Geen bronvermelding nodig. Voor een hoge resolutie foto moet je je (gratis) registreren.

2. Pexels

Pexels is een soortgelijke website als Pixabay en bestaat uit een collectie van duizenden foto's. Gebruikers kunnen zowel afbeeldingen downloaden als uploaden  Alle afbeeldingen en video's op Pexels zijn vrijgesteld van copyrights onder Creative Commons CC0. Je mag ze dus downloaden, aanpassen, verspreiden en royalty-free gebruiken waarvoor je maar wilt, zelfs in commerciële toepassingen. Geen bronvermelding nodig. 

3. Wikimedia Commons

Wikimedia Commons maakt deel uit van de Wikimedia familie, waaronder ook Wikipedia valt. Hier kunnen gebruikers afbeeldingen downloaden en een bijdrage leveren door zelf foto's aan de collectie toe te voegen. Door in de zoekbalk het Engelse trefwoord (bijvoorbeeld "cat") van het soort foto in te typen dat je zoekt, verschijnt er een selectie foto's waaruit je kunt kiezen.

Let op! Dit betekent niet dat je iedere foto zomaar kunt gebruiken! Dat hangt af van de licentie die bij de foto staat. Bij iedere foto staat namelijk een licentie, d.w.z. de voorwaarden waaronder een afbeelding mag worden gebruikt. Die worden zichtbaar als je naar beneden scrolt. Dat kan er bijvoorbeeld zo uitzien:

Of zo:

Wat betekent dit precies:

• to share (delen): Dit betekent dat je het werk vrijelijk mag kopiëren, delen en verzenden. 
• to remix (de afbeelding aanpassen): Dit betekent dat je het werk mag aanpassen, dus bijvoorbeeld met een fotobewerkingsprogramma zoals Photoshop mag bewerken en/of er een ander werk mee maken. Je mag de afbeelding bijvoorbeeld op een website plaatsen of er een filmpje van maken.
• attribution (toeschrijving): Je moet duidelijk de naam van de maker/aanbieder vermelden, het werk toeschrijven aan de maker/aanbieder. Hoe je dat doet zal hierna worden uitgelegd. Als je de afbeelding hebt bewerkt, moet je duidelijk maken dat het door jou bewerkt is. 
• share alike (gelijk delen): Dit betekent dat jij de afbeelding (al dan niet bewerkt) en het werk dat je ermee hebt gemaakt, bijvoorbeeld een artikel, een kunstwerk, een afbeelding of filmpje, moet publiceren onder dezelfde licentie als deze afbeelding. 

• public domain: De maker/aanbieder van de afbeelding doet afstand van zijn auteursrechten. Dit betekent dat je ermee kunt doen wat je wilt, er zijn geen voorwaarden aan het gebruik verbonden. Je kunt de afbeelding dus ook commercieel gebruiken. Je hoeft de maker/aanbieder niet te vermelden.

Let er wel op dat als het een afbeelding betreft waarop een persoon herkenbaar te zien is, je te maken hebt met het portretrecht en de bescherming van privacy.

Let goed op dat er geen 'noncommercial' icoontje bij een foto staat als je hem bijvoorbeeld wilt gebruiken op een website, blog of  YouTube filmpje waar je advertenties op hebt staan.

De betekenis van de icoontjes die je bij een afbeelding kunt aantreffen:

Hoe vermeld je op de juiste manier de naam van de maker/aanbieder?

Naast de afbeelding zie je het volgende:

• Klik op link naast de aardbol en kopieer de tekst bij "Attribution". Deze tekst moet je vermelden bij de bronnen die je hebt gebruikt voor je werk.

4. Google Afbeeldingen

Je kunt op Google zoeken naar gratis afbeeldingen. Om dat veilig te doen, doe dan het volgende:

• Type het trefwoord voor de gewenste afbeelding in de zoekbalk in. Of ga meteen naar Google Afbeeldingen (sla dan de tweede stap over).
• Klik dan onder de zoekbalk op "Afbeeldingen".
• Klik hierna onder de zoekbalk op "Instellingen".
• Kies dan "Geavanceerd zoeken".

• Kies dan helemaal onderaan voor bijvoorbeeld "onbeperkt te gebruiken, delen of aan te passen, zelfs commercieel" als je van plan bent om de afbeelding commercieel te gebruiken (doordat er bijvoorbeeld advertenties op je website of blog worden getoond). Kies één van de de andere opties als je niet van plan bent om er geld mee te verdienen. En daarna op de blauwe knop "Geavanceerd zoeken".

• Wees altijd verstandig en controleer op de website van de afbeelding onder welke voorwaarden je de afbeelding gratis mag gebruiken! 

5. Flickr

Flickr wordt gebruikt om foto's en filmpjes te delen. Mensen vermelden bij de afbeeldingen onder welke licentie ze de foto hebben geplaatst.

• Type het trefwoord voor de gewenste afbeelding in.
• Kies bij "Any license" de licentie die je wilt kiezen: Commercial use allowed (commercieel te gebruiken), Modifications allowed (je mag de afbeelding aanpassen), Commercial use & mods allowed (commercieel te gebruiken en aan te passen) of No known copyright restrictions (geen auteursrecht, je mag er mee doen wat je wilt).

• Let goed op de icoontjes rechtsonder de foto!  Je kunt ook op de icoontjes klikken voor meer informatie. Bij dit onderstaande voorbeeld mag je de afbeelding (commercieel) gebruiken onder voorwaarde dat je aangeeft wie de afbeelding heeft gemaakt/aangeboden en dat je de afbeelding niet aanpast.

• De volgende icoontjes kunnen er bij een foto staan.

Nog vragen? Stel ze hier.