Greep uit de artikelen

donderdag 29 september 2016

Genocide avant la lettre

De term genocide werd in 1944 voor het eerst gebruikt door de Poolse advocaat Raphael Lemkin. Dit was naar aanleiding van de Holocaust, de moord op 5 tot 6 miljoen joden in Europa. De Armeense, Rwandese en Bosnische genocide zijn bij de meeste mensen wel bekend. Hoe zit het echter met de genocides van vóór de twintigste eeuw? Hier een greep uit de genocides in vroegere eeuwen.






De herkomst van het woord genocide
Raphael Lemkins ideeën over genocide waren ontsproten uit de massamoord op de Armeniërs door de Turken in 1915. Als jongen was hij erg geschokt door het feit dat een volk werd uitgeroeid om de simpele reden dat het christelijk was. Het woord genocide is samengesteld uit het Griekse woord genos (volk) en het Latijnse woord cide (doden). Volgens Lemkin is genocide de intentie tot het vernietigen van een volk of bevolkingsgroep. In 1948 werd genocide in het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide door de Verenigde Naties verboden.

De vernietiging van de polytheïsten en hun cultuur
Maquette van het oude Olympia
Vóór het christendom waren de godsdiensten in het Romeinse Rijk polytheïstisch, men vereerde meerdere goden. De Grieken en Romeinen geloofden in de helden en goden uit de mythologie. Deze werden vereerd in tempels en op altaren werd voedsel aan ze geofferd. In de rest van het Romeinse Rijk was het geloof in meerdere goden ook normaal.

Nadat het christendom de staatsgodsdienst werd in het Romeinse Rijk, raakte het polytheïsme steeds meer in de verdrukking. Alles wat niet christelijk was, werd als heidens gezien. Het begon met Constantius II (317-361). Deze stelde wetten in die heidense praktijken verboden en bestraften. Vanaf 350 na Christus werd de doodstraf ingevoerd voor een ieder die zich schuldig maakte aan het aanbidden van meerdere goden en het leiden of bezoeken van diensten in tempels. Tempels werden gesloten. Er was sprake van woedende mensenmenigten die tempels, altaren, monumenten en graftombes vernietigden. Theodosius I (379-381) vaardigde decreten uit die het uitoefenen van een heidense godsdienst verbood. Ambtenaren die deze wetten niet goed uitvoerden, werden strafbaar. Het bezoeken van heidense tempels werd verboden en heidense feestdagen werden afgeschaft. De polytheïsten verzochten om tolerantie, maar Theodosius gaf toestemming tot het vernietigen van vele tempels, heilige plaatsen en beelden in het hele Romeinse Rijk. Waarschijnlijk heeft hij om deze reden ook de Olympische Spelen afgeschaft. Een bekend voorbeeld van het intolerante klimaat in het Romeinse Rijk is de schokkende moord op Hypatia (355 na Chr. tot 415 na Chr.). Zij was een wiskundige, astronoom en filosofe uit Alexandrië. Haar gedachtegoed (het neoplatonisme) werd als heidens bestempeld. Ze werd uiteindelijk door een menigte christenen gestenigd en verbrand.

Hoeveel mensen uiteindelijk slachtoffer zijn geworden van de vernietiging van het polytheïsme is onbekend. Er is in ieder geval sprake van grote aantallen. Men kan dus spreken van het vernietigen van een bevolkingsgroep en zijn culturele erfgoed op grond van zijn geloof (het polytheïsme).


De Europese kolonisatie van grote delen van de wereld
Raphael Lemkins beschouwde kolonisatie op zichzelf al als genocide. Naar zijn mening bestond de genocide van de oorspronkelijke bewoners uit twee stadiums:

  • Het eerste stadium bestond uit de vernietiging van de leefwijze van de oorspronkelijke bewoners.
  • Het tweede stadium bestond uit het opdringen van de leefwijze van de kolonisator aan de oorspronkelijke bewoners. 
Bij de uitbreiding van de koloniale macht van Europese landen als Engeland, Spanje, Nederland en Italië in Afrika, Azië, Australië, Noord- en Zuid-Amerika zijn miljoenen oorspronkelijke bewoners vermoord dan wel omgekomen door ziektes of dwangarbeid. De christelijke kolonisten beschouwden de oorspronkelijke bewoners doorgaans als minderwaardig en heidens.


De Dzjoengaarse genocide
De Dzjoengaren waren een machtig Mongools nomadenvolk. Hun rijk strekte zich uit van het westelijke eind van China tot het oosten van het huidige Kazachstan en van het huidige Kirgizië tot Zuid-Siberië. Door de veroveringsdrift van de keizer van China, Qianlong, voerden ze oorlog met het Chinese Rijk. Uiteindelijk veroverde keizer Qianlong het Dzoengaarse Rijk. In 1755 kwamen de Dzjoengaren hiertegen in opstand. Om de rebellie te bestraffen, liet Qianlong bijna 1 miljoen Dzjoengaren vermoorden. Hun vrouwen werden tot slaaf gemaakt. Het werd verboden om nog over de Dzjoengaren te spreken. Het land werd door de Chinezen overgenomen. Het was een weloverwogen besluit van keizer Qianlong om de Dzjoegaren en hun cultuur van de aardbodem te laten verdwijnen

Kaart van het voormalige Dzjoengaarse Rijk (blauw omlijnd)

                         
De massamoord op de Circassiërs
Kaart van het vroegere Circassië
Circassië was een kleine onafhankelijke staat aan de noordoostelijke kust van de Zwarte Zee. Rusland en Circassië voerden honderd jaar lang oorlog met elkaar. Rusland was deze oorlog begonnen, omdat deze het Rijk wilde uitbreiden tot het zuiden dat grenste aan zijn vijand, de Ottomanen. In 1864 kwam deze oorlog ten einde door de overwinning van Rusland. Volgens bronnen werden 400.000 tot 1000.000 Circassiërs gedeporteerd naar het Ottomaanse Rijk. Ontelbaar veel ongewapende mannen, vrouwen en kinderen werden afgeslacht. Degenen die gespaard bleven, werden naar de kust gedreven. Ze werden achtergelaten zonder eten en vaak ook zonder kleding. Het gevolg was dat velen door de honger en koude stierven. De mensen die nog overbleven werden naar Turkije gedeporteerd. Hier stierven er ongeveer 625000 mensen doordat Turkije niet voorbereid was op de komst van een miljoen mensen.

Volgens velen was hier sprake van een genocide, omdat Rusland de intentie had om de Circassische bevolking te verdrijven en er werden ook geen maatregelen genomen toen bleek dat de levens van velen op het spel stonden. Rusland heeft bewust het risico genomen dat er vele slachtoffers zouden vallen door ze midden in de winter zonder eten en kleding de bergen in te jagen.


De Ierse hongersnood
Monument in Dublin ter herdenking van de Ierse hongersnood
Er gaan steeds meer stemmen op om deze hongersnood een vorm van genocide op de Ierse bevolking te noemen. Het zou gaan om de opzettelijke vernietiging van een bevolkingsgroep op grond van zijn godsdienst en afkomst. De Ierse hongersnood (van 1845-1851), ook wel de The Great Famine genoemd, veroorzaakte 1.5 miljoen doden. Zo'n 1 tot 2 miljoen mensen emigreerden naar de VS, Canada of Australië om aan de ellende te ontsnappen. Toen de oogsten in Ierland, evenals in de rest van Europa, mislukten door een aardappelziekte brak er een grote hongersnood uit. De prijzen van de aardappelen stegen hierdoor. Vooral de arme Ieren waren wat voedsel betreft grotendeels afhankelijk van aardappelen. Degenen die de rotte aardappelen toch aten, kregen cholera en tyfus. De katholieke Ierse boeren hadden niet alleen een tekort aan voedsel, ze konden door de mislukte oogst ook de pacht niet meer betalen aan de protestantse Engelse landeigenaren. Ofschoon er een hongersnood in Ierland was, bleven de landeigenaren Ierse boter, vlees en maïs naar Engeland exporteren. Ze verjaagden de niet betalende boeren van hun land. Dat de protestantse Engelsen niks aan de hongersnood deden, was waarschijnlijk naast het nastreven van winstbejag ook ingegeven door het feit dat ze de hongersnood als een straf van God zagen voor de katholieke Ieren.

____________________________________________________________________________________________
Bronnen:



Gepost door op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.

Abonneren op: Reacties posten (Atom)