BreinWekker: Banksy graffiti: politiek geëngageerde kunst

Overal ter wereld verschijnen er regelmatig graffiti tekeningen van de hand van de mysterieuze kunstenaar Banksy. Wie er precies achter het pseudoniem Banksy schuilgaat is al jaren een onderwerp van discussie. Deskundigen denken aan de hand van de locaties van de tekeningen (geographical profiling) dat het om de Brit Robin Gunningham gaat. Een verspreking van DJ Goldie heeft tot speculaties geleid dat het om Robert Del Naja, lid van de band Massive Attack zou gaan. De graffiti tekeningen zouden steeds verschijnen in de buurt van plekken waar de band had opgetreden. Daarnaast is Banksy duidelijk een liefhebber van de muziek van de band en noemt Robert Del Naja als inspiratiebron.

Banksy staat bekend om het maken van afbeeldingen die maatschappelijke en politieke onderwerpen aankaarten. Ze verschijnen overal ter wereld op openbare plaatsen, waaronder in de Palestijnse gebieden (Gaza), Amerika en Europa. Op de officiële website van Banksy zijn de meeste afbeeldingen te zien.

Recente werken en projecten:

14 februari 2023: Op Valentijnsdag is in de Engelse kustplaats Margate een kunstwerk van Banksy verschenen. De afbeelding laat een huisvrouw uit de jaren vijftig zien met een dik oog en een beschadigd gebit. Ze gooit een man in een vrieskist. Het werk heeft als titel Valentine's day mascara.

11 november 2022: Er is een kunstwerk van Banksy opgedoken op een verwoest gebouw in de Oekraïense stad Kiev. Er staat een atlete op afgebeeld die balanceert op het puin. Banksy maakte het kunstwerk op Instagram bekend met de tekst Borodyanka, Ukraine. Het vermoeden bestond al dat de kunstenaar in de Oekraïne was, omdat er eerder al kunstwerken waren verschenen in Borodianka, een stad vlakbij Kiev.

14 augustus 2021: Banksy heeft in een video op Instagram bevestigd dat hij verantwoordelijk is voor de kunstwerken die in verschillende Britse kustplaatsjes (in Suffolk en Norfolk) zijn verschenen. Hij noemt het A Great British Spraycation.

1 maart 2021: Op een gevangenismuur in de Engelse stad Reading is een muurschildering van Banksy verschenen. Het kunstwerk toont een gevangene, waarschijnlijk de schrijver Oscar Wilde, die ontsnapt via een aan een typemachine vastgemaakt laken. Dit is waarschijnlijk een reactie op de activisten die van de voormalige gevangenis een kunstcentrum willen maken in plaats van een woningproject.

10 december 2020: In Bristol is in de wijk Totterdown een muurschildering van Banksy verschenen. Het werk, Aachoo genaamd, laat een oudere vrouw met wandelstok zien die tijdens het niezen haar kunstgebit verliest.

17 oktober 2020: Banksy heeft bevestigd dat de muurschildering die op 13 oktober in Nottingham op een muur van een schoonheidssalon verscheen, van zijn hand afkomstig is. Het werk laat een meisje zien dat met een fietswiel hoelahoept. Ernaast staat een echte fiets waarvan het wiel ontbreekt.

28 augustus 2020: Banksy heeft een vluchtelingenboot in de Middellandse Zee gefinancierd. De reddingsboot is betaald uit de opbrengst van de verkoop van een aantal van zijn kunstwerken. De boot is wit en roze geverfd met een schildering van een meisje dat een hartvormige reddingsboei vasthoudt. De boot is vernoemd naar de negentiende-eeuwse Franse anarchiste Louise Michel. De bemanning houdt er een een platte hiërarchie op na en houdt zich aan een veganistisch dieet.

6 juni 2020: Banksy heeft op Instagram zijn steun betuigd aan de Black Lives Matter- beweging. Naar aanleiding van de moord op George Floyd heeft hij een kunstwerk gemaakt waarop een Amerikaanse vlag te zien is die vlam vat door een kaars die naast een portret van een donker silhouet staat. Hij schrijft hier onder andere over: Eerst dacht ik dat ik mijn mond moest houden en wat betreft dit onderwerp naar zwarte mensen moest luisteren. Maar waarom zou ik dat doen? Het is niet hun probleem, maar mijn probleem. (“At first I thought I should just shut up and listen to black people about this issue. But why would I do that? It’s not their problem, it’s mine. (“At first I thought I should just shut up and listen to black people about this issue. But why would I do that? It’s not their problem, it’s mine.).

6 mei 2020: In een ziekenhuis in Southampton (Southampton General Hospital) is een kunstwerk van Banksy verschenen. Het kunstwerk, dat bedoeld is als eerbetoon is aan de NHS (Nationale Gezondheidsdienst), heeft de titel Gamechanger.

16 april 2020: In verband met het coronavirus (COVID-19) heeft Banksy 5 foto's gedeeld van een nieuw kunstwerk dat hij thuis heeft gemaakt. Er zijn negen ratten te zien die een chaos in zijn badkamer veroorzaken. Hij heeft er de volgende tekst bij gezet: My wife hates it when I work from home (Mijn vrouw haat het als ik thuiswerk).

Dit bericht bekijken op Instagram

. . My wife hates it when I work from home.

Een bericht gedeeld door Banksy (@banksy) op 15 Apr 2020 om 10:45 (PDT)

13 februari 2020: De dag voor Valentijnsdag verscheen er op een muur van een huis in de wijk Barton Hill in Bristol een kunstwerk van Banksy. Op de muur is een meisje te zien dat met een katapult rode bloemen afschiet. Banksy bevestigde om middernacht op Valentijnsdag via Twitter dat het werk van zijn hand is.

22 december 2019: In het Walled Off Hotel in Bethlehem is een nieuw kunstwerk van Banksy onthuld. Het betreft een kerststal met Maria Jozef en Jezus. Achter hen zijn in het Frans en Engels de woorden Liefde en Vrede te lezen. Boven de stal is er in plaats van een ster een inslag van een mortiergranaat te zien.

9 december 2019: Er is een nieuwe muurtekening van Banksy in Birmingham verschenen. Met dit werk wil Banksy aandacht vragen voor daklozen. Het werk laat twee rendieren zien die lijken vast te zitten aan het bankje voor de muur. Het bankje lijkt hierdoor op het rijtuig van de Kerstman. Banksy heeft ook een filmpje gepubliceerd.

31 oktober 2019: De voormalig zaakwaarnemer en fotograaf Steve Lazarides heeft foto's vrijgegeven waarop Banksy aan het werk te zien zou zijn. Lazarides werkte elf jaar samen met Banksy en publiceert binnenkort een 250 pagina tellend boek met de titel Banksy Captured waarin de foto's te zien zullen zijn.

1 oktober 2019: Er is een Banksy-installatie verschenen in het Zuid-Londense Croydon. De installatie bestaat uit verschillende kamers waarin verschillende spullen zijn uitgestald, waaronder het steekvrije Union Jack vest dat de Britse rapper Stormzy op het Glastonbury Festival droeg en een wieg die omringd is door camera's. Volgens zijn Instagram account gaat Banksy online producten verkopen, waaronder welkomstmatten gemaakt van reddingsvesten die zijn aangespoeld bij de kust van de Middellandse Zee. Hij doet dit i.v.m. met een juridisch conflict met een wenskaartenbedrijf. Het wenskaartenbedrijf Full Colour Black zou zijn naam willen gebruiken om merchandise te verkopen en om zijn naam te beschermen, besloot Banksy om zijn eigen winkel te openen.

23 mei 2019: In Venetië dook een muurschildering op van een vluchtelingenmeisje dat een reddingsvest draagt met in haar hand een aangestoken vuurpijl. Een dag later bevestigde Banksy op Instagram dat het om zijn werk gaat.

22 mei 2019: Tijdens de Biënnale van Venetië, een toonaangevende internationale kunstmanifestatie, verscheen een kunstinstallatie met de titel Venice in Oil. Hierop is een heel groot cruiseschip te zien die omringt wordt door Venetiaanse gondels. Op zijn instagramaccount schreef hij “Despite being the largest and most prestigious art event in the world, for some reason, I’ve never been invited,”

29 maart 2019: Ter gelegenheid van Brexit day stelde het Bristol Museum & Art Gallery het tien jaar oude kunstwerk 'Devolved Parliament' van Banksy tentoon. Hierop worden de politici van het Lagerhuis als chimpansees afgebeeld. De kunstenaar had de dag ervoor een foto van het kunstwerk op zijn Instagram account gepost met de tekst: "Ik maakte dit tien jaar geleden. Het Bristol Museum heeft het ter gelegenheid van Brexit day weer teruggehangen. Lach er maar om, maar op een dag zal niemand meer de leiding hebben.''

19 december 2018: Banksy heeft bevestigd dat hij de muurschildering op een garage in de stad Port Talbot heeft gemaakt. Aan één kant van de muur is een kind met een slee te zien dat schijnbaar van de sneeuw geniet. Aan de andere kant van de muur is te zien dat het niet om sneeuw, maar om as gaat. In juli van dat jaar werd de stad bedekt met zwarte stof van de staalfabriek die in de stad is gevestigd.

5 oktober 2018: Een kunstwerk van Banksy, Girl with Balloon, dat door veilinghuis Sotheby’s werd geveild, vernietigde zichzelf binnen enkele minuten na te zijn verkocht. Er bleek een papierversnipperaar in de lijst te zitten.

Dit bericht bekijken op Instagram

. "The urge to destroy is also a creative urge" - Picasso

Een bericht gedeeld door Banksy (@banksy) op 6 Okt 2018 om 10:09 (PDT)

25 juni 2018: Er zijn verschillende muurschilderingen in Parijs opgedoken. Het is niet bevestigd dat Banksy deze tekeningen heeft gemaakt. Eén van deze muurschilderingen verscheen bij een opvangcentrum voor vluchtelingen en laat een meisje zien dat met roze spuitverf een swastika overschildert. Deze schildering is ook op Banksy's website te zien.

15 maart 2018: Banksy heeft in de Bowery in New York in samenwerking met Borf een 20 meter hoge muurschildering onthuld om de aandacht te vestigen op de Turkse-Koerdische kunstenares en journaliste Zehra Dogan die drie jaar gevangenisstraf kreeg wegens het maken van een schilderij van de Turkse stad Nusaybin die vernield werd door Turkse veiligheidsdiensten.

25 januari 2018: In het Engelse stadje Hull is op een verlaten brug een nieuwe muurtekening opgedoken. Het gaat om een afbeelding van een kind met een houten zwaard waar aan het uiteinde een pen is bevestigd. De graffiti-tekening gaat gepaard met de tekst: ''Draw the raised bridge!''. Men denkt dat de tekening met de Brexit te maken heeft en in het verlengde ligt van de muurtekening die in mei 2017 in Dover werd gemaakt.

1 november 2017: In het kader van het honderdjarige bestaan van de Balfour-verklaring werd er buiten het Walled Off-hotel in Bethlehem een protestfeest georganiseerd. Mensen werden begroet door een imitator van de Engelse koningin Elizabeth. De lange feesttafel was versierd met een verscheurde en verschroeide Britse vlag en er klonk valse muziek uit de luidsprekers. Kinderen uit de naburige vluchtelingenkampen werden getrakteerd op Engelse snoepjes. De 'koningin' onthulde een nieuw kunstwerk van Banksy dat bestond uit de op de muur gekerfde woorden Er ... Sorry ('ER' kan ook staan voor 'Elizabeth Regina', dat in het Latijn 'koningin Elizabeth' betekent). Banksy die zelf niet aanwezig was bij de gebeurtenis liet een verklaring voorlezen waarin stond dat ''Balfour geen rekening hield met de mensen die er al woonden en dat 126 woorden voor een eeuw vol verwarring en conflict hebben gezorgd.''

17 september 2017: Er zijn twee muurschilderingen verschenen bij Het Barbican Centre in Londen die geïnspireerd zijn door de kunstenaar Jean-Michel Basquiat. Vanaf 21 september is er namelijk een Basquiat-tentoonstelling in het Barbican Centre.

6 juni 2017: Banksy beloofde mensen die in de omgeving van Bristol niet op de Conservatieve Partij zouden stemmen een exclusieve print van de tekening Girl with Balloon. Wegens dreigende strafrechtelijke vervolging werd het plan teruggetrokken.

7 mei 2017: Een muurschildering op de amusementshal 'Castle Amusements' in de Britse havenstad Dover, aan de overkant van Calais gelegen, waarop een werkman te zien is die een ster uit de EU vlag verwijderd. De ster beeldt de Brexit uit, het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de EU.

Maart 2017: De opening van het Walled Off-hotel in Bethlehem waar de gasten uitkijken op de Israëlisch-Palestijnse muur en in kamers slapen waar zijn kunst hangt. Het doel is om het verhaal van de muur van alle kanten te belichten en de bezoekers de gelegenheid te geven om de situatie met hun eigen ogen te bekijken.

6 juni 2017: De muur van een basisschool in Bristol

25 januari 2016: Tegenover de Franse ambassade in Londen verscheen een graffiti tekening van de hand van Banksy waarop het jonge iconische meisje uit Victor Hugo's beroemde roman Les Misérables te zien was met tranende ogen. Hiermee wilde hij protesteren tegen het gebruik van traangas tegen de vluchtelingen in Calais. Er stond ook een QR code bij de tekening die liet zien hoe de Franse politie traangas en waterkanonnen gebruikte tegen de vluchtelingen in de Jungle. De afbeelding is uiteindelijk verplaatst en Google's Kunstproject (Google Cultural Institute) heeft de afbeelding gedigitaliseerd en toegevoegd aan Streetview en het archief.

11 december 2015: Eind 2015 verscheen er een graffiti tekening met Steve Jobs bij het inmiddels ontruimde vluchtelingenkamp in Calais, ook wel bekend als de Jungle of Jungle Camp. Steve Jobs werd hier als een Syrische vluchteling afgebeeld met een oude Apple computer in zijn hand en een zak met bezittingen over zijn schouders geslagen. Banksy wilde hiermee kritiek leveren op de negatieve houding van veel landen tegenover vluchtelingen. Volgens hem worden vluchtelingen door velen gezien als profiteurs en een financiële last, maar Steve Jobs, zoon van een Syrische migrant uit Homs, is het voorbeeld van het tegendeel.

28 september 2015: Banksy's pretpark Dismaland in Engeland werd gesloten. De spullen uit het pretpark werden hierna gebruikt voor het vluchtelingenkamp in Calais om onderkomens voor de vluchtelingen mee te bouwen.

Hier een compilatie van graffiti afbeeldingen van Banksy: