Zumbi: een Braziliaanse held en vrijheidsstrijder

Zumbi geschilderd door Antônio Parreiras (1860-1937)

Palmares (Quilombo dos Palmares) was een nederzetting aan de noordoostkust van Brazilië, in de omgeving van de staat Pernambuco, die in de zeventiende eeuw door gevluchte slaven was gesticht. Er woonden rond de 30 duizend slaven. 

In de zestiende en begin zeventiende eeuw werd de noordoostelijke kust van Brazilië gekoloniseerd door de Portugezen die er suikerrietplantages vestigden en er slaven uit Afrika en indianen te werk stelden. Enkele slaven en indianen wisten te ontsnappen en stichtten nederzettingen (quilombos) in de bossen, waar veel palmbomen (palmares) stonden. Er woonden ook joden en moslims. 

De Portugezen voerden geregeld militaire aanvallen uit om het gebied weer onder hun controle te krijgen. Dit was zonder succes. Nadat de Nederlanders het gebied rond 1630 hadden overgenomen, duurde de militaire acties tegen de nederzetting voort. De Nederlanders slaagden er echter ook niet in om Palmares onder controle te krijgen. Uiteindelijk werden de Nederlandse kolonisten weer door de Portugezen verjaagd en de militaire acties duurden voort. In 1678 bood de Portugese gouverneur aan om de strijd te staken onder voorwaarde dat de leider van Palmares, Ganga-Zumba, zou beloven geen gevluchte slaven meer op te nemen en niet meer tegen de Portugezen te vechten. In ruil zou Palmares onafhankelijk worden en de mensen die er geboren waren, vrij zijn. Ganga-Zumba voelde hier wel wat voor, maar de militaire leider van Palmares, Zumbi, verzette zich hiertegen. Hij wilde vrijheid voor alle slaven. In 1694 heroverden de Portugezen het gebied. Twee jaar later werd Zumbi, die ondertussen de leider van Palmares was geworden, onthoofd. De overgebleven bewoners werden als slaven verkocht.

Palmares wordt nog altijd gezien als een symbool tegen slavernij en onderdrukking. Zumbi wordt in Brazilië als een held en vrijheidsstrijder geëerd. Op 20 november, de Dag van het Zwarte Bewustzijn, wordt hij door de Afro-Brazilianen herdacht.