Koningin Wilhelmina was een eigenzinnige en tegendraadse persoonlijkheid. Als staatshoofd maakte ze twee wereldoorlogen mee. Ze had zo haar eigen ideeën over de rol van de monarchie en zorgde ervoor dat
het Koningshuis weer populair werd. Vooral in de Tweede Wereldoorlog liet ze haar stempel na.
Mede door haar toedoen bleef de Nederlandse regering aan de kant van de
geallieerden staan. Daarnaast was ze vanuit Londen via Radio Oranje het
Nederlandse volk tot grote steun. Ze moedigde het volk aan om zich tegen
nazi-Duitsland te verzetten.
Jeugd
 |
| Koningin Wilhelmina als kind, op schaatsen op een bevroren vijver (1893) |
Wilhelmina
Helena Pauline Maria werd op 31 augustus 1880 geboren. Toen prinses Wilhelmina
tien jaar was, overleed haar vader, koning Willem III. Zijn zonen uit zijn
eerdere huwelijk waren allemaal overleden. Er moest een wetswijziging worden
doorgevoerd om de opvolging in de vrouwelijke lijn te regelen. Wilhelmina werd
in 1890 Koningin der Nederlanden. Haar moeder, koningin Emma, werd echter
koningin-regentes tot ze meerderjarig werd.
Koningin Emma zou haar streng en strikt hebben opgevoed. Ze kreeg een van het publiek afgesloten Nederlandse opvoeding door de beste leraren en professoren. Koningin Emma vond vooral geschiedenisles heel belangrijk. De reden voor deze strenge opvoeding zou zijn geweest dat het koningschap van haar man, Willem III, geen succes was geweest en dat Wilhelmina de eerste koningin der Nederlanden zou worden.
Koningin Emma zou haar streng en strikt hebben opgevoed. Ze kreeg een van het publiek afgesloten Nederlandse opvoeding door de beste leraren en professoren. Koningin Emma vond vooral geschiedenisles heel belangrijk. De reden voor deze strenge opvoeding zou zijn geweest dat het koningschap van haar man, Willem III, geen succes was geweest en dat Wilhelmina de eerste koningin der Nederlanden zou worden.
Inhuldiging
In 1898, een week na haar achttiende verjaardag, werd Wilhelmina ingehuldigd in de Nieuwe
Kerk in Amsterdam. Ze kreeg van de bevolking van Amsterdam een Gouden Koets als
geschenk. Volgens haar memoires zag ze erg op tegen de inhuldiging. Ze had haar
moeder gevraagd om mee te lopen naar de Nieuwe Kerk, maar dat weigerde deze, omdat dit
niet volgens het protocol was.
Huwelijk
 |
| Koningin Wilhelmina met Juliana |
Het lukte de eerste jaren niet om nakomelingen voort te brengen. Koningin Wilhelmina kreeg een aantal miskramen. In 1909 kregen ze uiteindelijk een dochter, Juliana. Vanwege zijn Duitse afkomst kon de prins geen officiële functie in het leger bekleden. Dit zou namelijk de neutraliteit van Nederland in gevaar brengen. Voor andere functies kwam hij ook niet in aanmerking, wat tot verveling leidde. Hendrik was een uitbundige man, zijn passie voor jagen maakte hem bij het volk niet populair. Daarbij zorgde hij voor veel geldproblemen, had vele minnaressen en ook een aantal buitenechtelijke kinderen. Door het onderhouden van de vele vermeende buitenechtelijke kinderen en geldverstrekkingen aan familieleden werkte Hendrik zich in de schulden die in de miljoenen guldens opliepen. Koningin Wilhelmina stelde een toezichthouder, François van ’t Sant, aan. Deze moest ervoor zorgen dat Hendrik zich niet nog meer in de problemen zou werken. Vermoedelijk zorgde dit alles voor een ongelukkig huwelijk. Na de Eerste Wereldoorlog leefden ze tot het overlijden van prins Hendrik in 1934 gescheiden .
De Tweede Boerenoorlog
Op 11
oktober 1899 brak in Zuid-Afrika de Tweede Boerenoorlog uit tussen de Boeren en
de Britten. In Nederland heerste een sterk nationalisme, mede versterkt door de
inhuldiging van koningin Wilhelmina. De Nederlanders voelden grote sympathie
voor de van oorsprong Nederlandse boeren in Zuid-Afrika. Er vochten veel
Nederlandse vrijwilligers mee. De Nederlandse regering hield zich afzijdig
wegens de grote economische belangen die er speelden. Nederland profiteerde van
de handel met de Engelse kolonies.
Koningin Wilhelmina droeg de Boeren eveneens een warm hart toe. Ze deed verschillende pogingen om het conflict te voorkomen. Zo schreef ze koningin Victoria van Engeland een brief waarin ze haar verzocht om van een oorlog af te zien. Koningin Victoria liet in antwoord hierop weten dat dit van de leider van de Boeren, Paul Kruger, afhing. Ze zocht ook nog steun bij de Duitse keizer Wilhelm II. Dit was echter tevergeefs. Op initiatief van Rusland werd er in 1899 een Vredesconferentie in Huis ten Bosch georganiseerd waar de koningin weinig heil in zag. Dit leverde evenmin resultaat op.
Toen Paul Kruger naar Europa reisde om zijn zaak te bepleiten, werd hij warm ontvangen door koningin Wilhelmina. Dit leidde tot grote woede in Engeland. De kranten in binnen- en buitenland prezen de koningin om haar dapperheid. In Duitsland noemde men haar zelfs "de enige man op een Europese troon". Nederland verleende Kruger veel geld en medische hulp. Dit haalde uiteindelijk niet veel uit. De Britten wonnen de oorlog.
Koningin Wilhelmina droeg de Boeren eveneens een warm hart toe. Ze deed verschillende pogingen om het conflict te voorkomen. Zo schreef ze koningin Victoria van Engeland een brief waarin ze haar verzocht om van een oorlog af te zien. Koningin Victoria liet in antwoord hierop weten dat dit van de leider van de Boeren, Paul Kruger, afhing. Ze zocht ook nog steun bij de Duitse keizer Wilhelm II. Dit was echter tevergeefs. Op initiatief van Rusland werd er in 1899 een Vredesconferentie in Huis ten Bosch georganiseerd waar de koningin weinig heil in zag. Dit leverde evenmin resultaat op.
Toen Paul Kruger naar Europa reisde om zijn zaak te bepleiten, werd hij warm ontvangen door koningin Wilhelmina. Dit leidde tot grote woede in Engeland. De kranten in binnen- en buitenland prezen de koningin om haar dapperheid. In Duitsland noemde men haar zelfs "de enige man op een Europese troon". Nederland verleende Kruger veel geld en medische hulp. Dit haalde uiteindelijk niet veel uit. De Britten wonnen de oorlog.
De Eerste Wereldoorlog
Nederland
was neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hierdoor raakte Nederland
enigszins geïsoleerd. Het minste of geringste zou ervoor kunnen zorgen dat de
neutraliteit op het spel stond. Aangezien haar man en moeder van Duitse afkomst
waren, bevond koningin Wilhelmina zich in een Duitsgezinde omgeving. De
koningin ontving in deze tijd ook weinig gasten en gaf weinig publieke
optredens.
In het voorjaar van 1918 bleek dat de geallieerden een tekort aan schepen hadden. Uit vrees bij terugkeer naar Nederland door de Duitsers getorpedeerd te worden, lag een groot aantal Nederlandse schepen in Amerikaanse havens. Amerika en Groot-Brittannië verzochten Nederland om deze schepen ter beschikking te stellen. Dit was een reactie op het verzoek van Nederland aan Amerika om graan te leveren. Nederland had namelijk een nijpend graantekort. Nederland werd hierdoor in een lastig parket gebracht. Men vreesde dat Duitsland dit als een schending van de neutraliteit zou zien. Uiteindelijk vonden Amerika en Groot-Brittannië dat het antwoord van Nederland te lang uitbleef. Het gevolg was de inbeslagname van de Nederlandse schepen door de VS en Groot-Brittannië.
Koningin Wilhelmina was zeer verontwaardigd over deze actie en sprak van "schepenroof". Met name de minister van Financiën (Willem Treub) overtuigde het kabinet ervan dat het beter was om aan de eisen van de Amerikanen te voldoen en geen ultimatum te stellen. Dit zou Nederland namelijk naar de kant van de Duitsers hebben gedreven. Het was moeilijk om koningin Wilhelmina van dit standpunt te overtuigen. Doordat premier Cort van der Linden met ontslag van het gehele kabinet dreigde, zou ze uiteindelijk overstag zijn gegaan. Het kabinet heeft Nederland hiermee voor een grote crisis behoed. Wilhelmina schijnt het Treub nooit vergeven te hebben.
Aan het einde van de oorlog werd keizer Wilhelm II afgezet en nam hij zijn toevlucht tot Huis Doorn in Nederland. Dit tot groot ongenoegen van de geallieerden. De enige reden waarom Nederland hem opnam, was zijn familieband met koningin Wilhelmina. De vorstin wilde echter niets met hem te maken hebben en heeft hem nooit bezocht.
In het voorjaar van 1918 bleek dat de geallieerden een tekort aan schepen hadden. Uit vrees bij terugkeer naar Nederland door de Duitsers getorpedeerd te worden, lag een groot aantal Nederlandse schepen in Amerikaanse havens. Amerika en Groot-Brittannië verzochten Nederland om deze schepen ter beschikking te stellen. Dit was een reactie op het verzoek van Nederland aan Amerika om graan te leveren. Nederland had namelijk een nijpend graantekort. Nederland werd hierdoor in een lastig parket gebracht. Men vreesde dat Duitsland dit als een schending van de neutraliteit zou zien. Uiteindelijk vonden Amerika en Groot-Brittannië dat het antwoord van Nederland te lang uitbleef. Het gevolg was de inbeslagname van de Nederlandse schepen door de VS en Groot-Brittannië.
Koningin Wilhelmina was zeer verontwaardigd over deze actie en sprak van "schepenroof". Met name de minister van Financiën (Willem Treub) overtuigde het kabinet ervan dat het beter was om aan de eisen van de Amerikanen te voldoen en geen ultimatum te stellen. Dit zou Nederland namelijk naar de kant van de Duitsers hebben gedreven. Het was moeilijk om koningin Wilhelmina van dit standpunt te overtuigen. Doordat premier Cort van der Linden met ontslag van het gehele kabinet dreigde, zou ze uiteindelijk overstag zijn gegaan. Het kabinet heeft Nederland hiermee voor een grote crisis behoed. Wilhelmina schijnt het Treub nooit vergeven te hebben.
Aan het einde van de oorlog werd keizer Wilhelm II afgezet en nam hij zijn toevlucht tot Huis Doorn in Nederland. Dit tot groot ongenoegen van de geallieerden. De enige reden waarom Nederland hem opnam, was zijn familieband met koningin Wilhelmina. De vorstin wilde echter niets met hem te maken hebben en heeft hem nooit bezocht.
Het interbellum
Na de
Eerste Wereldoorlog heerste er grote onvrede in Europa. Er waren miljoenen
mensen gesneuveld, er heerste armoede, honger en werkloosheid. In Duitsland was
keizer Wilhelm II afgezet, in Hongarije werd de republiek uitgeroepen en in
Rusland werd de tsarenfamilie vermoord en grepen de bolsjewieken onder leiding
van Lenin de macht.
Op 12 november 1918 riep de leider van de SDAP, Pieter Jelles Troestra, de Tweede Kamer op om de macht aan de arbeiders over te dragen. Koningin Wilhelmina schijnt hier zo woedend over te zijn geweest dat ze een publieke verklaring wilde afleggen. De regering heeft haar hiervan kunnen weerhouden. Op 18 november werd op het Malieveld in Den Haag een tegendemonstratie georganiseerd door een grote groep katholieken en protestanten. Koningin Wilhelmina, prins Hendrik en prinses Juliana reden onder luid gejuich van tienduizenden mensen in hun koets door Den Haag. De revolutie was hiermee afgewend. Op 19 november werd er een verklaring van de koningin gepubliceerd waarin ze het volk bedankte en verklaarde diep onder de indruk te zijn van de massale steunbetuigingen.
Het jaar 1934 was een jaar vol tegenslagen voor koningin Wilhelmina: Koningin-moeder Emma overleed in maart aan een longontsteking en later dat jaar stierf prins Hendrik aan een hartverlamming.
In het diepste geheim regelde de koningin het huwelijk tussen prinses Juliana en prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. In 1937 trouwden ze en een jaar later kreeg ze een kleindochter, prinses Beatrix.
Kamp Westerbork
In 1938, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, vluchtten er grote aantallen joden uit Oostenrijk en Duitsland de grens van Nederland over. Uit angst te worden overspoeld door grote groepen joodse vluchtelingen die tot nog meer antisemitische sentimenten zouden kunnen leiden, werd in 1939 door de regering besloten dat er een opvangkamp moest komen. Het oog viel op de gemeente Elspeet in de Veluwe. Koningin Wilhelmina gooide echter roet in het eten. Ze wilde niet dat het opvangkamp, dat op 12 kilometer afstand van Paleis 't Loo in Apeldoorn gevestigd zou worden, in haar achtertuin zou komen. Uiteindelijk viel de keuze op het Amerveld bij Westerbork (in Drente). Hier werd het later berucht geworden Kamp Westerbork gebouwd.
Op 12 november 1918 riep de leider van de SDAP, Pieter Jelles Troestra, de Tweede Kamer op om de macht aan de arbeiders over te dragen. Koningin Wilhelmina schijnt hier zo woedend over te zijn geweest dat ze een publieke verklaring wilde afleggen. De regering heeft haar hiervan kunnen weerhouden. Op 18 november werd op het Malieveld in Den Haag een tegendemonstratie georganiseerd door een grote groep katholieken en protestanten. Koningin Wilhelmina, prins Hendrik en prinses Juliana reden onder luid gejuich van tienduizenden mensen in hun koets door Den Haag. De revolutie was hiermee afgewend. Op 19 november werd er een verklaring van de koningin gepubliceerd waarin ze het volk bedankte en verklaarde diep onder de indruk te zijn van de massale steunbetuigingen.
Het jaar 1934 was een jaar vol tegenslagen voor koningin Wilhelmina: Koningin-moeder Emma overleed in maart aan een longontsteking en later dat jaar stierf prins Hendrik aan een hartverlamming.
In het diepste geheim regelde de koningin het huwelijk tussen prinses Juliana en prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. In 1937 trouwden ze en een jaar later kreeg ze een kleindochter, prinses Beatrix.
Kamp Westerbork
In 1938, aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, vluchtten er grote aantallen joden uit Oostenrijk en Duitsland de grens van Nederland over. Uit angst te worden overspoeld door grote groepen joodse vluchtelingen die tot nog meer antisemitische sentimenten zouden kunnen leiden, werd in 1939 door de regering besloten dat er een opvangkamp moest komen. Het oog viel op de gemeente Elspeet in de Veluwe. Koningin Wilhelmina gooide echter roet in het eten. Ze wilde niet dat het opvangkamp, dat op 12 kilometer afstand van Paleis 't Loo in Apeldoorn gevestigd zou worden, in haar achtertuin zou komen. Uiteindelijk viel de keuze op het Amerveld bij Westerbork (in Drente). Hier werd het later berucht geworden Kamp Westerbork gebouwd.
De Tweede Wereldoorlog
De vlucht naar Londen
De Tweede Wereldoorlog brak in september 1939 uit. Nederland wilde als vanouds neutraal blijven. Dit was echter van korte duur. Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. De Duitsers waren van plan om de koningin en het kabinet gevangen te nemen. Koningin Wilhelmina en haar familie verhuisden hierop van Huis Ten Bosch naar Paleis Noordeinde, waardoor het Duitse plan mislukte. Koningin Wilhelmina stuurde prinses Juliana en haar gezin naar Londen. Aangezien de situatie rondom Den Haag steeds onveiliger werd, wilde de regering dat Wilhelmina ook zou vertrekken. Dit weigerde ze echter. Generaal Winkelman, die in eerste instantie tegen haar vertrek was, overtuigde haar ervan om toch naar Londen te gaan. Op 14 mei vluchtte ze naar Londen. In een publieke verklaring legde ze uit dat het noodzakelijk was om de regering naar Londen te verplaatsen.
Het verblijf in Engeland
Koningin Wilhelmina verbleef eerst op Eaton Square 81 in Londen. Door de bombardementen werd de situatie in Londen echter te gevaarlijk. Hierna verbleef ze tot begin 1944 in Stubbings House in Berkshire, 75 kilometer buiten Londen gelegen. Doordat de situatie in Europa steeds slechter werd, stuurde ze prinses Juliana en haar gezin naar Canada. In 1944 verhuisde ze naar het huis "The Grange" in South Mimms. Hier ontsnapte ze ternauwernood aan de dood toen er een Duitse bom op 20 meter afstand van haar huis viel. Hierna verbleef ze tot het einde van de oorlog in Mortimer in Berkshire.
Radio Oranje
De Tweede Wereldoorlog brak in september 1939 uit. Nederland wilde als vanouds neutraal blijven. Dit was echter van korte duur. Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. De Duitsers waren van plan om de koningin en het kabinet gevangen te nemen. Koningin Wilhelmina en haar familie verhuisden hierop van Huis Ten Bosch naar Paleis Noordeinde, waardoor het Duitse plan mislukte. Koningin Wilhelmina stuurde prinses Juliana en haar gezin naar Londen. Aangezien de situatie rondom Den Haag steeds onveiliger werd, wilde de regering dat Wilhelmina ook zou vertrekken. Dit weigerde ze echter. Generaal Winkelman, die in eerste instantie tegen haar vertrek was, overtuigde haar ervan om toch naar Londen te gaan. Op 14 mei vluchtte ze naar Londen. In een publieke verklaring legde ze uit dat het noodzakelijk was om de regering naar Londen te verplaatsen.
Het verblijf in Engeland
Koningin Wilhelmina verbleef eerst op Eaton Square 81 in Londen. Door de bombardementen werd de situatie in Londen echter te gevaarlijk. Hierna verbleef ze tot begin 1944 in Stubbings House in Berkshire, 75 kilometer buiten Londen gelegen. Doordat de situatie in Europa steeds slechter werd, stuurde ze prinses Juliana en haar gezin naar Canada. In 1944 verhuisde ze naar het huis "The Grange" in South Mimms. Hier ontsnapte ze ternauwernood aan de dood toen er een Duitse bom op 20 meter afstand van haar huis viel. Hierna verbleef ze tot het einde van de oorlog in Mortimer in Berkshire.
Radio Oranje
De Engelandvaarders
Ze ontving regelmatig Engelandvaarders (Nederlanders die naar Engeland waren gevlucht om tegen Duitsland te vechten) op theevisite. Zo bleef ze op de hoogte van wat er allemaal in Nederland gebeurde. Ze opende ook een centrum (De Oranjehaven) aan Hyde Park waar Engelandvaarders bijeen konden komen.
De Orde van de Kousenband
Op 24 september 1944 ontving koningin Wilhelmina de Orde van de Kousenband van de Engelse koning George VI. Hij wilde hiermee zijn eerbied en bewondering uitdrukken voor de moed en standvastigheid van de koningin. Koningin Wilhelmina was de eerste niet-Britse vorstin die deze orde ontving. Churchill zou over haar hebben gezegd dat ze de enige echte man in het kabinet was.
Koningin Wilhelmina's invloed op het kabinet
Door de afwezigheid van een parlement had koningin Wilhelmina in Londen veel meer politieke zeggenschap.Wetten moesten door de koningin en het kabinet getekend worden voordat ze rechtsgeldig werden. Het was haar wens dat het koningschap na de oorlog geen symboolfunctie meer zou zijn en dat ze meer invloed op het kabinet zou krijgen. Veel ministers vonden dat ze weinig respectvol met ze omging. Er werd zelfs gesuggereerd dat ze misschien overspannen was. Dit leidde regelmatig tot conflicten met het kabinet.
Aan het begin van de oorlog hadden koningin Wilhelmina en de rest van het kabinet geen vertrouwen meer in minister-president Dirk Jan de Geer. Hij was volgens hen niet besluitvaardig en daadkrachtig genoeg. In zijn radiotoespraak in Londen sprak hij met geen woord over verzet tegen de Duitse bezetters. Hij had er namelijke weinig vertrouwen in dat de Engelsen de oorlog zouden winnen en zou zelfs pogingen hebben gedaan om in contact met de vijand te komen. Dit tot grote ontzetting van koningin Wilhelmina. Aan het begin van 1940 diende hij onder druk van Wilhelmina zijn ontslag in. Koningin Wilhelmina zou er na de oorlog persoonlijk voor hebben gezorgd dat hij al zijn koninklijke onderscheidingen moest inleveren en in 1947 werd hij strafrechtelijk vervolgd. Ze zou hem zijn gedrag nooit hebben vergeven.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog
 |
| Koningin Wilhelmina passeert de meelstreep in Eede |
Op 13 mei 1945 keerde koningin Wilhelmina terug
naar Nederland. Haar eerste stappen op Nederlandse bodem werden gezet in Eede, een plaatsje in het
bevrijde Zeeuws-Vlaanderen, vlakbij de Belgische grens. Hier was door de
Canadezen een zware slag tegen de Duitsers geleverd. Omdat er geen duidelijke
grens was, werd er een grens met een witte meelstreep getrokken. Ze schreef
later dat ze ontroerd was geweest door de ontvangst die ze in bevrijd Zuid-Nederland
had ontvangen. Ze verbleef de eerste maanden in Zuid-Nederland op het landgoed
Anneville, vlakbij Breda. Na de bevrijding van de
Randstad twee maanden later kon ze weer naar Den Haag terugkeren. Op 5 mei 1945 hield ze via "Radio Herrijzend Nederland" haar
bevrijdingstoespraak.
Koningin Wilhelmina raakte zwaar teleurgesteld toen ze zich realiseerde dat er niks zou veranderen in de politiek. Al haar dromen over vernieuwing van de politiek en het staatkundig bestel waren in rook opgegaan. Van een grotere invloed van het Huis van Oranje zou geen sprake zijn
Koningin Wilhelmina raakte zwaar teleurgesteld toen ze zich realiseerde dat er niks zou veranderen in de politiek. Al haar dromen over vernieuwing van de politiek en het staatkundig bestel waren in rook opgegaan. Van een grotere invloed van het Huis van Oranje zou geen sprake zijn
Troonsafstand en overlijden
 |
| Wilhelmina's laatste intocht in Amsterdam als regerend vorstin (30 augustus 1948) |
Koningin Wilhelmina was oververmoeid
en teleurgesteld geraakt door alle gebeurtenissen tijdens en na de oorlog. Haar
gezondheid liet ook te wensen over. In 1947 was ze wegens zware bronchitis niet aanwezig op
Prinsjesdag. Ze legde in 1947 en 1948 tijdelijk
haar koninklijk gezag neer wegens vermoeidheid. Haar dochter Juliana trad toen
op als regentes.
In 1948 deed koningin Wilhelmina na 58 jaar afstand van de troon. Dit was hoogst ongebruikelijk, aangezien de troon meestal pas na overlijden overgaat naar de opvolger. Haar dochter Juliana werd koningin. Wilhelmina leidde hierna een teruggetrokken bestaan op Paleis het Loo. Hier schilderde ze landschappen en schreef de in 1959 verschenen autobiografie "Eenzaam maar niet Alleen". Hierin komt haar diepe geloof duidelijk naar voren. Prinses Wilhelmina overleed op 28 november 1962, op 82-jarige leeftijd. Ze kreeg op haar verzoek een witte begrafenis. De kleur wit symboliseerde voor haar de wederopstanding.
In 1948 deed koningin Wilhelmina na 58 jaar afstand van de troon. Dit was hoogst ongebruikelijk, aangezien de troon meestal pas na overlijden overgaat naar de opvolger. Haar dochter Juliana werd koningin. Wilhelmina leidde hierna een teruggetrokken bestaan op Paleis het Loo. Hier schilderde ze landschappen en schreef de in 1959 verschenen autobiografie "Eenzaam maar niet Alleen". Hierin komt haar diepe geloof duidelijk naar voren. Prinses Wilhelmina overleed op 28 november 1962, op 82-jarige leeftijd. Ze kreeg op haar verzoek een witte begrafenis. De kleur wit symboliseerde voor haar de wederopstanding.
Kijk hier naar het nieuwsbulletin 'Koningin Wilhelmina bezoekt prinses Juliana en kleindochters in Canada' van United Newsreel:
Bronnen:
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden
- http://www.absolutefacts.nl/
- http://www.isgeschiedenis.nl/
- http://www.npogeschiedenis.nl/
- http://www.destentor.nl/regio/epe/hoe-wilhelmina-westerbork-in-elspeet-voorkomt-1.3018407
- http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/2487484/2001/03/19/wilde-Wilhelmina-oorlog-met-de-geallieerden.dhtml
- http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/en/lemmata/bwn2/wilhelmina
- http://www.hethuisvanoranje.nl/
- http://www.historischnieuwsblad.nl/
- http://wereldoorlog1418.nl/
- Boek: "Wilhelmina" van Cees Fasseur
- Boek:" De macht van Oranje: Een historisch en juridisch overzicht van 1813 tot nu." door Onno Vliegenthart,Maarten Tissink
- Foto schilderij koningin Wilhelmina Justitiekamer Paleis op de Dam: Door G.Lanting (Eigen werk) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) undefined CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons
- Foto koningin Wilhelmina als kind op ijs:Door Heinrich Farchtegott Fuchs (probably) / Henri Fuchs (Bautzen (Duitsland) 1861-07-06 - Den Haag 1897-09-22) Profiel op Rkd.nl [CC0], via Wikimedia Commons
- Foto koningin Wilhelmina met Juliana: Door Image source: - Bain Collection -. http://lcweb2.loc.gov/pp/ggbainhtml/ggbainabt.html [Public domain], via Wikimedia Commons
- Foto koningin Wilhelmina Radio Oranje: Door Onbekend (Nationaal Archief) [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons
- Foto koningin Wilhelmina passeert de meelstreep:Door Willem van de Poll / Anefo (Nationaal Archief) [CC BY-SA 3.0 nl (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/deed.en)], via Wikimedia Commons
- Foto laatste intocht Amsterdam koningin Wilhelmina: Door Poll, Willem van de [CC BY-SA 3.0 nl (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/deed.en)], via Wikimedia Commons
·
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Heb je vragen of ander commentaar, plaats ze hier.